Wygenerowałem obraz przy pomocy sztucznej inteligencji. Czy mogę go używać komercyjnie?
W dobie rosnącej popularności sztucznej inteligencji, coraz więcej osób korzysta z narzędzi takich jak Midjourney czy DALL-E, aby tworzyć unikalne obrazy. Te zaawansowane technologie oferują niesamowite możliwości w zakresie generowania grafik, ale rodzą też wiele pytań dotyczących praw autorskich. Czy obraz stworzony przez maszynę jest chroniony prawem autorskim? Jeśli tak, to kto jest jego właścicielem? W tym artykule postaram się przybliżyć temat praw autorskich w kontekście obrazów generowanych przez sztuczną inteligencję.
Spis treści
Prawo autorskie w Polsce
Prawo autorskie w Polsce reguluje ochronę twórczości intelektualnej. Obejmuje ono wszelkie utwory wyrażone w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia. Aby utwór mógł być chroniony prawem autorskim, musi być oryginalny i indywidualny.
W kontekście sztucznej inteligencji, pojawia się wiele pytań dotyczących tego, kto jest twórcą dzieła. Czy maszyna może być uważana za twórcę? Czy osoba programująca algorytm jest twórcą? W Polsce, jak wskazuje artykuł z Gazety Prawnej, sędzia zwrócił uwagę na to, że sztuczna inteligencja może być „gamechangerem” w sądach, co sugeruje, że prawo autorskie może nie być w pełni dostosowane do nowych technologii.
Przykład z USA dotyczący sporu o prawa autorskie i sztuczną inteligencję pokazuje, że problem ten jest globalny. Sprawa Andy Warhol Foundation dotyczyła naruszenia praw autorskich, ale w rzeczywistości była to kwestia interpretacji twórczości przez sztuczną inteligencję.
W świetle obecnych przepisów, odpowiedź na pytanie o prawa autorskie do obrazów generowanych przez AI nie jest jednoznaczna. Wymaga ona głębszej analizy i być może przyszłych zmian w prawie, które dostosują je do nowych technologicznych realiów.
Obraz wygenerowany przez AI a prawo autorskie
Sztuczna inteligencja (AI) jest niezwykle użytecznym narzędziem w wielu branżach, a w szczególności w świecie grafiki i designu. Dzięki AI, w krótkim czasie możemy tworzyć imponujące wizualizacje i grafiki. Ale jak kwestia obrazów generowanych przez AI wpisuje się w ramy prawa autorskiego?
Czy obraz wygenerowany przez AI może być uznany za "dzieło" w świetle prawa autorskiego?
Zgodnie z obowiązującym prawem, aby coś zostało uznane za „dzieło” w rozumieniu prawa autorskiego, musi być wynikiem działalności twórczej o indywidualnym charakterze. Kluczowym jest tutaj czynnik ludzki. Obrazy wygenerowane przez AI, choć mogą być unikalne i zachwycające, nie spełniają tego warunku, ponieważ nie zostały stworzone przez człowieka. W związku z tym, obraz wygenerowany przez sztuczną inteligencję nie jest traktowany jako „dzieło” w rozumieniu prawa autorskiego, ale bardziej jak produkt naturalny lub automatyczny.
Kto jest "twórcą" obrazu wygenerowanego przez AI? Czy maszyna może być twórcą?
Tu pojawia się skomplikowana kwestia. Tradycyjnie, twórcą jest osoba, która stworzyła dane dzieło. Jednak w przypadku AI, linie są bardziej rozmyte. Sztuczna inteligencja nie może być uznana za „twórcę” w tradycyjnym rozumieniu tego słowa, ponieważ brakuje jej świadomości i intencji. Osoba korzystająca z AI do generowania obrazów, choć może kierować procesem, nie tworzy obrazu w bezpośredni sposób, więc prawnie nie jest uznawana za twórcę. W praktyce oznacza to, że obraz stworzony przez AI wpada w domenę publiczną i jest dostępny dla wszystkich do dowolnego użycia. Jednak warto zwrócić uwagę, że sytuacja ta może się różnić w zależności od kraju i obowiązującej tam regulacji prawnej.
A co na to regulaminy narzędzi do generowania obrazów?
Przyjrzyjmy się regulaminom dwóch najpopularniejszych narzędzi do generowania obrazów, by zrozumieć, jakie prawa przyznają one twórcom i użytkownikom.
Warunki korzystania z Midjourney
W warunkach korzystania narzędzia Midjourney dotyczącym praw autorskich stwierdza się, że użytkownik zachowuje wszelkie prawa do treści, które przesyła do usługi, a Midjourney nie rości sobie praw do tych treści. Jednakże, przesyłając treść, użytkownik udziela Midjourney licencji na korzystanie, kopiowanie, modyfikowanie, dostosowywanie, publikowanie i dystrybucję tej treści w celu dostarczania i promowania usługi. Wszelkie treści przesyłane przez użytkownika są traktowane jako niepoufne.
Jeśli jesteś pracownikiem lub właścicielem firmy o rocznych przychodach brutto przekraczających 1 000 000 USD i korzystasz z usługi w imieniu swojego pracodawcy, musisz zakupić członkostwo „Pro” lub „Mega” dla każdej osoby korzystającej z usługi w Twoim imieniu, aby posiadać prawa do tworzonych aktywów. Jeśli nie jesteś płatnym członkiem, nie posiadasz praw własności do tworzonych przez Ciebie aktywów. Zamiast tego Midjourney udziela Ci licencji na te aktywa na podstawie licencji Creative Commons Noncommercial 4.0 Attribution International License.
Jedną rzecz trzeba mieć na uwadze – Midjourney jest otwartą społecznością, która pozwala innym korzystać i modyfikować Twoje obrazy i treści, gdy są one publikowane w publicznym miejscu. Domyślnie Twoje obrazy są publicznie dostępne i można je modyfikować. Zakupując plan „Pro” lub „Mega”, możesz uniknąć niektórych z tych domyślnych ustawień udostępniania korzystając z funkcji „Stealth”.
Wiele obrazów, które widzisz na tym blogu wygenerowałem właśnie dzięki MidJourney – muszę więc zgodzić się na to, że te obrazy mogą być przez każdego wykorzystywane i modyfikowane.
Warunki korzystania z DALL-E (OpenAI)
W regulaminie OpenAI dotyczącym praw autorskich stwierdza się, że użytkownik może dostarczać dane wejściowe do usług („Input”) i otrzymywać dane wyjściowe generowane przez usługę na podstawie danych wejściowych („Output”). Dane wejściowe i wyjściowe są łącznie określane jako „Content”. W zakresie dozwolonym przez prawo, użytkownik posiada wszelkie prawa do danych wejściowych. OpenAI przypisuje użytkownikowi wszelkie prawa, tytuły i interesy w zakresie danych wyjściowych. Oznacza to, że użytkownik może korzystać z treści w dowolnym celu, w tym w celach komercyjnych, jeśli przestrzega tych warunków. OpenAI może korzystać z treści w celu dostarczania i utrzymania usług, przestrzegania obowiązującego prawa i egzekwowania swoich zasad.
Różnice w podejściu różnych narzędzi do kwestii praw autorskich
Chociaż zarówno Midjourney, jak i OpenAI pozwalają użytkownikowi zachować prawa do przesyłanych treści, istnieją pewne różnice w ich podejściu. Midjourney wyraźnie traktuje przesyłane treści jako niepoufne i wymaga od użytkowników udzielenia licencji na korzystanie z tych treści w celu dostarczania i promowania usługi. Z kolei OpenAI przypisuje użytkownikowi wszelkie prawa do danych wyjściowych generowanych przez usługę, co oznacza, że użytkownik ma pełne prawo do korzystania z tych danych w dowolny sposób, pod warunkiem przestrzegania warunków usługi.
Wygenerowanie obrazu z kimś rozpoznawalnym
Generowanie obrazów przedstawiających osoby rozpoznawalne przy użyciu AI niesie ze sobą pewne ryzyka, zwłaszcza jeśli te obrazy mają być publikowane. W Polsce prawo do wizerunku jest chronione przez Kodeks cywilny. Jeżeli obraz osoby, która jest rozpoznawalna, zostanie opublikowany bez jej zgody, może to prowadzić do roszczeń prawnych z jej strony. To dotyczy zarówno tradycyjnie tworzonych zdjęć, jak i obrazów generowanych za pomocą technologii AI.
Jakie są najlepsze praktyki w zakresie generowania i wykorzystywania takich obrazów?
Przy generowaniu i wykorzystywaniu obrazów przedstawiających osoby rozpoznawalne, zawsze warto postępować z ostrożnością. Najlepszym podejściem jest uzyskanie zgody osoby przedstawionej na obrazie przed jego publikacją. Jeśli nie jesteś pewien, czy masz prawo opublikować dany obraz, skonsultuj się z prawnikiem specjalizującym się w prawie autorskim lub prawie cywilnym. Warto też śledzić najnowsze orzeczenia sądowe i literaturę prawniczą w tej dziedzinie, aby być na bieżąco z ewoluującymi interpretacjami prawa w kontekście technologii AI.
Podsumowanie: Czy obrazy generowane przez sztuczną inteligencję mogą być wykorzystywane komercyjnie?
Pod kątem prawnym, kluczowe jest rozróżnienie między oryginalnym obrazem generowanym przez AI a tym, który bazuje na wcześniej istniejących pracach. Jeśli obraz generowany przez sztuczną inteligencję jest całkowicie oryginalny i nie narusza żadnych praw autorskich, istnieje możliwość jego wykorzystania w celach komercyjnych, pod warunkiem posiadania odpowiednich licencji do modelu AI, który go wyprodukował. Jednak w przypadkach, gdy istnieje ryzyko naruszenia praw autorskich, zaleca się zachowanie ostrożności. Najbezpieczniej jest skonsultować się z ekspertem ds. praw autorskich przed komercyjnym wykorzystaniem takiego obrazu, aby uniknąć potencjalnych problemów prawnych w przyszłości.
